شانزدهم آذر، روزی برآمده از خون سه دانشجوی آزادیخواه در سال ۱۳۳۲، مصطفی بزرگنیا، احمد قندچی و شریعت رضوی نه فقط یک یادبود تاریخی بلکه نشانی زنده از پیوند دیرپای دانشگاه با مبارزات دموکراتیک مردم ایران است؛ پیوندی که از نخستین سالهای تأسیس مراکز آموزش عالی در دوران رضاشاه آغاز شد، در برابر استبداد پهلوی دوم سربلند ایستاد، و پس از انقلاب ۱۳۵۷ نیز در برابر شکلهای تازهای از سرکوب و اقتدارگرایی استمرار یافت.
از همان روزهای نخست تأسیس دانشگاه در ایران، دانشجویان و استادان نشان دادند که دانشگاه صرفاً محل آموزش نیست، بلکه فضایی برای اندیشه، نقد، و مشارکت در سرنوشت ملی است.
اعتصاب ۱۳۱۵، اعتراضات پس از شهریور ۱۳۲۰، حضور فعال در جنبش ملی شدن نفت، تا فریادهای خونین ۱۶ آذر ۱۳۳۲، دانشگاه را به نماد مقاومت در برابر دیکتاتوری و سلطهجویی کشورهای امپریالیستی تبدیل کرد.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ نیز، علیرغم سرکوب سیستماتیک «انقلاب فرهنگی»، اخراجها، تصفیهها، و تلاش برای کنترل فضای دانشگاه، جنبش دانشجویی بارها و بارها نشان داده است که نه با تعطیلی، نه با سانسور، و نه با ایجاد جو امنیتی خاموششدنی نیست.
۱۸ تیر ۷۸، اعتراضات ۸۸، حضور در اعتراضهای ۹۶ و ۹۸، نقش پیشرو در جنبش «زن، زندگی، آزادی»، و دهها حرکت مدنی و صنفی دیگر، همه گواه زندهبودن این سنت مبارزاتی است.
در سالهای اخیر، برخی گمان کردند که با سیاستهای هدفمند اخراج و تعلیق دانشجویان فعال، سهمیهبندیهای ناعادلانه، گسترش پذیرشهای رانتی، امنیتیسازی فضای دانشگاه، فشارهای معیشتی و انضباطی، و پر کردن صحن دانشگاه با نیروهای همسو، میتوانند ضربان جنبش دانشجویی را برای همیشه متوقف کنند.
اما در این روزها با بیانیه دانشجویان دانشگاه تبریز علیه ورود وزیر علوم، ایستادگی دانشگاه علوم پزشکی در برابر حضور پزشکیان در مراسم روز دانشجو، و بیانیه های دیگر دانشجویان به همراه شعارهای دانشجویی نقشبسته بر دیوارهای شهرها، درست در روزی که تصور میکردند دانشگاه دیگر توانی برای اعتراض ندارد، بار دیگر ثابت کرد جنبش دانشجویی نهتنها نمرده، بلکه در این لحظههای حساس تاریخ ایران دوباره توان بازآفرینی خود را به رخ استبداد کنونی میکشد.
این حرکتهای اخیر، نه نشانههای پراکنده، بلکه ادامه همان سنت صدسالۀ دانشگاه ایران در دفاع از آزادیهای اجتماعی، عدالت و کرامت انسانی است. دانشگاهی که با تمام فشارها همچنان سنگر نقد و آگاهی باقی مانده و نشان داده است که هیچ قدرتی قادر نیست ارادۀ آن را برای مشارکت در سرنوشت جامعه حذف کند.
امروز نیز، در کنار کارگران، زنان، معلمان، بازنشستگان و دیگر گروههای اجتماعی، دانشجویان بخشی جداییناپذیر از مبارزه مردم برای دستیابی به جامعهای آزاد، عادلانه و انسانی هستند.
شانزدهم آذر امسال یادآور این حقیقت است:
هر جا ظلمی باشد، دانشگاه صدا خواهد شد.
هر جا حقی ضایع شود، دانشجو میایستد.
و هر زمان که خیال سرکوبگران از پایان اعتراض راحت شود، دوباره فریاد دانشجو خوابشان را آشفته خواهد کرد.
۱۶ آذر، نه یک مراسم، که تعهدی تاریخی است؛ تعهد به گفتن نه به استبداد، نه به تبعیض، و نه به نادیدهگرفتن حقوق ملت.
دانشگاه زنده است؛ و تا آزادی زنده خواهد ماند.
اتحاد بازنشستگان
@etehad_bazn
افزودن دیدگاه جدید