حزب چپ ایران طی کنگره‌های دوم و سوم، تحولات مهمی را در مسیر سیاست‌گذاری، ساختار و استراتژی تجربه کرده است. این مقاله، تفاوت‌های کلیدی این دو کنگره را بررسی و پیامدهای کنگره سوم را در زمینه‌های هویتی، سیاسی و استراتژیک تحلیل می‌کند.
مقدمه
حزب چپ ایران، به‌عنوان یکی از احزاب برجسته چپ‌گرای ایرانی، در سال‌های اخیر تلاش کرده تا به‌واسطه تحول ساختاری و برنامه‌ریزی استراتژیک، جایگاه خود را در فضای سیاسی معاصر ایران تثبیت کند.
تفاوت‌های میان کنگره دوم و سوم این حزب نمایانگر تغییرات اساسی در رویکردهای آن است.
تفاوت‌های کلیدی کنگره دوم و سوم
۱. محوریت گفتمان و شرایط اجتماعی
کنگره دوم (۲۰۲۱):
در شرایطی برگزار شد که اعتراضات داخلی در ایران هنوز به انسجام جنبش‌های مدنی گسترده منتهی نشده بود. اولویت حزب بیشتر بر تحکیم درونی و تقویت هویت تاریخی قرار داشت.
کنگره سوم (۲۰۲۳):
در دوران تأثیرگذاری جنبش "زن، زندگی، آزادی"، کنگره سوم به همسویی با این حرکت و شفاف‌سازی مواضع رادیکال خود روی آورد.
۲. رویکرد به نظام حاکم
رویکرد به نظام حاکم
کنگره دوم: بر اصلاح تدریجی و گذار آرام تأکید داشت.
کنگره سوم: موضع‌گیری شفاف‌تری درباره ضرورت گذار از جمهوری اسلامی و حمایت از جنبش‌های دموکراتیک اتخاذ شد.
۳. تصویب فدرالیسم
کنگره دوم:
برنامه‌هایی کلی برای عدالت اجتماعی مطرح شد اما مدل مشخصی برای ساختار حکومتی آینده ارائه نشد.
کنگره سوم:
تصویب فدرالیسم، گامی عملی برای تأمین حقوق اقوام و تمرکززدایی از قدرت محسوب می‌شود.
۴. تحول هویتی
کنگره دوم: حزب همچنان با عنوان "حزب چپ ایران (فدائیان خلق)" بر پیشینه تاریخی خود تأکید داشت.
کنگره سوم:
حذف عنوان "فدائیان خلق" از نام حزب، به باز شدن درهای حزب برای نیروهای مستقل و جریانهای متنوع چپ کمک کرد.
نتایج و دستاوردهای کنگره سوم
۱. پیوند با جنبش‌های اجتماعی
نام‌گذاری کنگره به "زن، زندگی، آزادی" نشان‌دهنده حمایت حزب از جنبش‌های زنان و مدنی و تعهد به عدالت جنسیتی بود..
۳. بازتعریف هویتی و سیاسی
حذف نام "فدائیان خلق" به معنای عبور از محدودیت‌های ایدئولوژیک گذشته و پذیرش نیروهای متنوع‌تر در حزب بود.
نتیجه‌گیری
کنگره سوم حزب چپ ایران، نقطه عطفی در تحولات سیاسی این حزب و همسویی آن با مطالبات اجتماعی و دموکراتیک مردم ایران بود. تصمیمات گرفته‌شده، زمینه‌ساز نقشی فعال‌تر در فضای اپوزیسیون و تعامل مؤثر با جنبش‌های مردمی است.
رضا ت
۲۷ نوامبر ۲۰۲۴
منابع:
سایت رسمی حزب چپ ایران و تحلیل‌های منتشرشده در نشریه «به پیش».
گزارش‌های مرتبط با جنبش‌های اجتماعی و ساختارهای حزبی در ایران
دیدگاه‌ها
آنچه میتوان گفت اینستکه حزب چپ نه تنها نتوانسته است در عرصه سیاسی و اجتناعی رو به جالو حرکت کند بلکه بیش از پیش به سمت قهقرا سیر کرده و در زمینه تشکیلاتی نتوانسته اصول دموکراتیک را رعایت کند ، متن استعفا نامه سه تن از کادرهای آن حزب موید بسیاری از مسائلیست که این حزب به آن گرفتار شده است ، این حزب در زمینه سیاسی هم نتوانسته است موفقیتی در بین جریانهای سیاسی داشته با شد ، عدم درک درست از گذار تدریجی که همواره خود را در پیوند با جنبش های اجتناعی و تقویت آن میبیند باعث گردیده رویکردی راست و در جهت جریانات راستگرا و دیدگاه های براندازان داشته باشد ، اینکه دوست عزیز رویکرد گذار تدریجی را در کنگره دوم مطرح می کند و در کنگره سوم حمایت از جنبش های اجتماعی را مطرح می نماید نشان میدهد که درک درستی از گذار تدریجی ندارد او نمی داند که گذار تدریجی خمواره با تقویت و گسترش جنبش های اجتماعی رابطه ای ارگانیک دارد و اساسا فشار به حکومت و عقب نشینی آن توسط همان جنبش های اجتماعی بشکل مسالمت آمیزصورت میگیرد تقویت تشکلها و نهاد های مردمی مهمترین عامل برای گذار تدریجی است و خوشبختانه سازمان فداییان اکثریت توانسته آنرا در برنامه و سیاست خود مطرح نماید.
افزودن دیدگاه جدید