وانگ یی، عضو شورای دولتی و وزیر خارجه چین هفته گذشته در گفتگویی اختصاصی با العربیه رویکرد چین به آسیای غربی را با عطف ویژه به تنش ها در خلیج فارس تشریح کرد.
وانگ اظهار تاسف کرد که" به خاطر ستیزه های طولانی مدت و آشفتگی در تاریخ جدید تر، منطقه وارد یک دشت امنیتی می شود... برای آن که منطقه از هرج و مرج خارج و از ثبات برخوردار شود، باید از سایه رقابت ژئو پلیتیک قدرت های بزرگ رها شود و مسیرهای توسعه مناسب با واقعیت های منطقه ای را به صورت مستقل کشف کند. باید در برابر فشار و دخالت خارجی نفوذ ناپذیر باشد، ورویکردی همه جانبه و مصالحه آمیز برای ایجاد یک معماری امنیتی اتخاذ کند که با نگرانی های مشروع همه طرف ها منطبق باشد. "
"ابتکار پنجگانه" چین
وانگ بر یک راه سومی تصریح کرد. چین اخیرا "ابتکار پنجگانه ای" را بر اساس احترام متقابل( عدم دخالت در امور داخلی)، برابری و عدالت ( به خوان مسئله فلسطین)، عدم تکثیر(خاورمیانه منطقه عاری از سلاح های هسته ای)، امنیت جمعی ( پیشنهاد برگزاری کنفرانس گفتگوی چند جانبه برای امنیت منطقه ای در خلیج (فارس)، وهمکاری پیشرفته ( ابتکار کمربند و جاده، توافق های تجارت آزاد) مطرح کرده است. تطبیق با این بسته ی "اصل چندجانبه گرایی" چینی برای امریکا آسان نیست. چین کشورهای منطقه را به اتخاذ سیاست های برابری و عدالت، و "مقاومت" در برابر قلدری امریکا (که ما به صورت عادی با ایران همکاری می کنیم) برای ایجاد استقلال راهبردی تشویق می کند.
چین امیدوار است بر اساس این تفکر جدید، که امکان های بی خللی برای افزودن رضایت پایدار ازفایده عظیم روابط دو جانبه فراهم می کند روابط دو جانبه خود را محکم کند. از این رو در طی توقف وانگ در ابو ذبی ( مقصد او بعد از تهران) اعلامیه ای منتشر شد که اعلام می کند امارات متحده عربی به عنوان نخستین کشورخلیج (فارس) از ماه بعد تولید واکسن سینوفارم چین راآغاز خواهد کرد تا کارخانه تولید واکسن ویروس کرونا را با ظرفیت اولیه تولید سالیانه 200 میلیون دوز تاسیس کند، و به تلاش های خود برای تبدیل شدن به قطب تامین واکسن برای آسیای غربی و افریقاخواهد افزود.
از سوی دیگر، درست قبل از رسیدن وانگ به ریاض، امین ناصرمدیراجرایی آرامکو اعلام کرد، "تضمین تداوم امنیت نیازهای انرژی چین بالاترین اولویت ما - نه فقط برای 5 سال آینده بلکه برای 50 سال آینده - باقی می ماند." محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی هم زمان به وانگ گفت که ریاض برای " تعمیق پیوسته" همکاری دو جانبه در"نفت خام، پتروشیمی، انرژی هسته ای و دیگر حوزه های انرژی،" مشتاق است، در عین حال این مشارکت را به حوزه های دیگری مانند" 5جی، ارتباطات دور برد و فن آوری های دیجیتال" گسترش می دهد.
در ضمن، 155 مین نشست کشورهای عضو شورای اتحادیه عرب در سطح وزرای خارجه در سوم مارس قطعنامه ای را در رابطه با چین تصویب کرد، که اهمیت تقویت رابطه چین – عرب را مورد تاکید قرارداد و اعلام کرد که عربستان سعودی امسال میزبان اولین همایش عربی- چینی خواهد بود. وانگ قطعنامه را نشانگر موثری خواند و اظهار امیدواری کرد که همایش" رخ دادی به یاد ماندنی را در تاریخ روابط چینی- عربی" رقم زند.
امریکا پیش از این هرگز از سوی اتحاد شوروی یا رقبای غربی خود با این نوع از چالشی که امروز چین با ارائه مسیر توسعه و مدیریت روی هم رفته جدید ی به کشورهای منطقه مطرح می کند مواجه نبوده است. این مسیر به هویت ملی آن ها به عنوان کشورهای مستقل اولویت می دهد ، مشتاق تنوع اقتصاد های آن هااست و ادامه اقتصاد آن ها را صرفا پمپ های نفت و گاز شرکت های بزرگ نفتی تلقی نمی کند.
پیشنهاد چین اغوا کننده است: چین در شکاف ها و اختلاف های داخل منطقه ای جهت کسی را نمی گیرد و به جای آن خواهان آن است که بازیگران منطقه ای رویکرد فراگیرو مصالحه جویانه ای را برای معماری امنیتی خودشان دنبال کنند که با نگرانی های مشروع همه طرف ها سازگار باشد.
و با این حال، چین برآورد می کند که نتیجه این رفتارآن خواهد بود که منطقه سرانجام می تواند برای دنبال کردن سیاست های مستقل خود و مقاومت در برابر فشار و دخالت امریکا از سایه سلطه غربی خارج شود. به طور خلاصه، یک سطح میدان بازی آن چیزی است که چین در کوتاه مدت برای آن تلاش می کند.
از این رو، وانگ ضمن پیگیری آن که ایران باید انجام تعهدات خود در مسئله هسته ای را از سر گیرد، پیشنهاد کرد که جامعه جهانی هم می تواند از تلاش کشورهای منطقه برای ساختن خاورمیانه به عنوان منطقه ای عاری از سلاح هسته ای حمایت کند، و برای رویکردی مورد رضایت طرفین، تمام طرف ها باید گفتگو کنند و مسیر و جدول زمانی را برای اجرای برنامه جامع عمل مشترک (برجام) تنظیم کنند. ممکن است این امر چین را به عنوان میانجی بین ایران و همسایگان عرب آن در یک نقش محوری قرار دهد.
در واقع فاکتور" X" درباره امنیت و همکاری نظامی تحت پیمان چین – ایران است. دوگانگی دو طرف در مورد موضوع اهمیی ندارد، اگر تنش های بین امریکا- ایران عمیق تر شود، تهران با توجه به مزیت دو جانبه ، دادن اجازه دسترسی گهگاهی چین ( و روسیه) به پایگاه های آن در خلیج فارس برای خنثی کردن حضور امریکا را آغاز خواهد کرد. بی تردید، ایران برای انتقال فن آوری نظامی پیشرفته از چین (و روسیه)، زمانی که تحریم امریکا روی چنین معاملاتی در چهارچوب برجام پایان یابد تلاش خواهد کرد.
صادرات حجم عظیمی از نفت و گاز به چین قدرت خرید ایران را افزایش خواهد داد. ( به قرار شنیده ها ، چین واردات خود از نفت ایرانی ها را افزایش می دهد، انتظار می رود سطح واردات در ماه مارس به 856.000 بشکه در روز برسد، جهشی 129 درصدی نسبت به ماه فوریه.)
به عبارت ساده، چین برای ایران درآمد ایجاد خواهد کرد تا ایران بالقوگی کامل خود را به عنوان قدرت منطقه ای که نمی تواند نادیده گرفته شود تحقق ببخشد.
در ضمن، عربستان سعودی هم چین (و روسیه) را در توسعه صنعت دفاع بومی خود شریکی تلقی می کند که وابستگی آن کشوررا به خرید های گرانقیمت تسلیحاتی از کشورهای غربی کاهش می دهد.
ایران احساس می کند که سخت تر شدن گرایش های امریکا نسبت به چین، همان طور که درطی گفتگو های اخیر در آنچوریج (آلاسکا) اشکار بود، پکن را به کنار گذاشتن سکوت قبلی خود وگزیدن پیشرفتی آشکاربه سوی سیاست های منطقه ای واداشته است.
وانگ یی در سخنان خود در تهران تصریح کرد که چین مایل به مخالفت با سر کردگی و قلدری، تامین عدالت و بی طرفی بین المللی و نیزحفظ قاعده های جهانی همراه با مرم ایران و دیگر کشورها است. وانگ گفت" روابط ما با ایران تحت تاثیر وضعیت کنونی نخواهد بود، بلکه دائمی و راهبردی خواهد بود." سخن پایانی او البته آن بود که " ایران روابط خود با کشورهای دیگر را به صورت مستقل تعیین می کند و مانند بسیاری از کشور ها نیست که موضع خود را با یک مکالمه تلفنی تغییر می دهند."
وانگ در جای دیگر تاکید کرد که چین در مخالفت با تحریم های بی دلیلِ یک جانبه ای که از سوی کشورهای دیگر بر ایران تحمیل شده ثابت قدم است، چون آن ها قوانین بین المللی را نقض می کنند، به ویژه تحریم هایی که بر اساس دروغ و اطلاعات غلط وضع شده اند، که غیر اخلاقی ومنفور هستند و هتک حرمتی را به وجدان انسانی تشکیل می دهند.
او گفت چین برای همکاری با ایران و دیگر کشورها برای مخالفت مشترک با اقدام های قلدرانه از سوی قدرت ها، تقویت برابری و عدالت بین الملی، و دفاع از هنجارهای بنیادی روابط بین المللی آماده است .
یقینا، ایران از این تغییر مشخص در موضع دیپلماتیک چین استقبال می کند و در آن مزایای مشخصی را مشاهده می کند. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، شخصیت تاثیر گذاری در رده های بالای کشور، معاهده با چین را به مثابه" بخشی از سیاست مقاومت فعال" توصیف کرده است.
وانگ خاطر نشان کرد که وقت آن است که به صورت جدی روی پی آمد های ناگواری که با دخالت خارجی بر منطقه تحمیل شده است واکنش نشان دهیم، و برای کشف راه های موثر حفظ امنیت و ثبات دراز مدت منطقه ای با یک دیگرهمکاری کنیم. البته، چین به خوبی آگاه است که انشعاب های منطقه ای( که تا حد زیادی مخلوق قدرت های غربی است) یک شبه نا پدید نخواهد شد. با این حال، پیام ثابت وانگ در سراسر تور منطقه ایش آن بود که کشورهای منطقه بایدحس مالکیت خود را تقویت کنند، روح استقلال را به پیش ببرند، از شر دخالت رقابت ژئوپلیتیکی خلاص شوند، مسیر توسعه مناسب برای شرایط ملی خود را دنبال کنند، و یک چهارچوب امنیتی مطابق با منافع خود ایجاد نمایند.
چین بازی ای طولانی را بازی می کند. سفر منطقه ای آسیای غربی وانگ اعتقاد و اطمینان چین را نشان می دهد که چین در سمت درست تاریخ قرار دارد.
افزودن دیدگاه جدید