گزارش تحقیق ویژه در بارۀ کار کودک و تغییرات اقلیمی بخش پنجم

تغییرات اقلیمی و کار کودک: مجاری تأثیرات کلیدی - ادامه

3.4 تحرکات و درگیریهای مهاجرتی ناشی از تغییرات اقلیمی

کمبود فزاینده آب، زمینهای حاصلخیز و فرصتهای درآمدی ناشی از تغییرات اقلیمی، باعث تحرکات بزرگ مهاجرتی و جابجایی جمعیت شده است. برای مثال، حدود 500 میلیون کودک با خطر آوارگی روبرو اند زیرا در مناطقی زندگی میکنند که در برابر سیلهای ناشی از طوفان و گردباد و همچنین بالا آمدن سطح دریاها بسیار آسیبپذیر اند. تنها در بنگلادش، که یکی از این دست آسیبپذیرترین مناطق است، برآوردها حاکی از آن اند که سالانه بین پنجاه هزار تا دویست هزار نفر در اثر فرسایش رودخانه ها آواره می شوند.

تغییرات اقلیمی باعث جابجایی جمعیت می شود، با ماهیت اضطراری-انسانی، فصلی و دائمی، که هر یک اثرات بالقوه مهمی بر کار کودکان دارد. جابجایی ناگهانی و اضطراری جمعیت به دلیل رویدادهای شدید اقلیمی میتواند منجر به اختلالات شدید در معیشت، تحصیل، حمایت اجتماعی، شبکههای حمایت از خانواده و حاکمیت قانون شود که همگی به افزایش خطر کار کودکان می انجامند. مثلاً در هند، مهاجرت فصلی کوتاه مدت کودکان که در ایالت اودیسا در اثر فشار محیط فرار می کنند، به طور فزاینده ای به اشتغال در اشکال خطرناک کار کودک کشیده می شوند. به علاوه با طولانی شدن مدت مهاجرت فصلی، دسترسی آنها به آموزش حتی کمتر می شود. شواهد نشان می دهند که جابجایی دائمی ناشی از تغییرات اقلیمی نیز می تواند شرایط کودکان را حداقل در کوتاه مدت بدتر کند، زیرا خانواده ها باید از پس معیشت خود برآیند و با وضع زندگی غالباً بسیار متفاوتی، با محیط های جدید سازگار شوند. برای نمونه ، کودکانی که به علت فرار از مناطقی در دریای کارائیب، که به طور فزایندهای مستعد طوفان اند، از خانمان شان کنده شده اند، در برابر نقض حقوق کودک بسیار آسیبپذیرتر شدهاند.

تغییرات اقلیمی همچنین به درگیریها بر سر منابع کمیاب دامن میزنند و در نتیجه به شیوع بدترین اشکال کار کودک، از جمله کشیده شدن به درگیریهای مسلحانه و قاچاق کودکان، دامن می زنند. برای مثال، در حوزه دریاچه چاد در آفریقا، آواره شدن بیش از 4 میلیون نفر به دلیل بیابانزایی زمینهی درگیریهایی را، که در آن کودکان بهعنوان جنگجو درگیر میشوند، و نیز سایر موارد نقض فاحش حقوق انسانی کودکان را تشکیل می دهد و اختلالات گسترده ای را در معیشت، تحصیل، برخورداری از زیرساختها و خدمات اساسی، که با درگیری مسلحانه همراه است، به بار می آورد.

3.5 مسائل بهداشتی و کار خطرناک کودکان

تغییرات اقلیمی باعث بدتر شدن قابل توجه شرایط کار در برخی زمینه ها می شود که پیامدهای مهمی برای کار کودکان دارد.

امواج گرمایی در فضاهای کشاورزی یک نگرانی خاصی را متوجه کودکان می کند که بیشتر از بزرگسالان مستعد گرمازدگی و کم آبی اند. یک گزارش کاری سازمان غذا و کشاورزی (FAO) که در سال 2018 منتشر شد، به این نتیجه می رسد که کودکان در دمای بالای 36 درجه در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای مرتبط با گرما قرار دارند. مطالعات دیگر نشان می دهند که کودکان در حال حاضر از چنین اثرات مرتبط با گرما در برخی فضاهای کشاورزی رنج می برند. در شرایط کاهش تولیدوری کشاورزی به دلیل تغییرات اقلیمی، اعمال روش "پرداخت به تناسب قطعه [زمین]" می تواند به معنای افزایش سرعت و شدت کار برای افزایش برداشت شود و این به نوبۀ خود به موجب افزایش خطر گرمازدگی و موج گرمایی در مزارع گردد. موج گرمایی همچنین موجب یک نگرانی رو به رشد در محیطهای صنعتی مانند کورههای آجرپزی است.

علاوه بر موجهای گرمایی، دیگر رویدادهای شدید اقلیمی، بیماریهای منتقل شده از حشرات (مانند مالاریا)، باران گرد و غبار، و خطرات جنگلداری مانند آتش سوزی، تنها تعدادی از خطرات ایمنی و سلامت شغلی در حال افزایش در اثر تغییرات اقلیمی اند؛ با پیامدهای خطرناک و مشخصاً متوجه سلامتی کودکان کار. این نیز هست که برخی راهبردهای مقابله ای برای واکنش به تغییرات اقلیمی، مانند افزایش میزان سم و آفت کش ها برای حفظ بارآوری کشاورزی و افزایش مقاومت در برابر عوامل بیماری زای جدید، قطعاً کودکان را در معرض خطرات شیمیایی بیشتری در جریان کارشان قرار می دهند. اثرات همه این خطرات احتمالاً بر کودکانی که هنوز تن و جان در حال رشد آنها آسیب پذیرتر است، حاد می شود.

این خطرات همچنین می توانند به طور غیرمستقیم از طریق تأثیر مخرب خود بر سلامت و کارائی کارگران بزرگسال بر کار کودکان تأثیر بگذارند. شواهد از کشورهایی از جمله تانزانیا، هند، مالی، اتیوپی و ویتنام نشان میدهند که وقتی نانآوران بزرگسال بیمار میشوند و قادر به کار نیستند یا کمتر قادر به کار اند، کار کودکان افزایش مییابد، زیرا کودکان باید مسئولیت بیشتری برای تضمین معیشت خانوار بر عهده گیرند.