۲۱ فوریه، روز جهانی زبان مادری در شرایطی فرا رسیده است که در نفی حق آموزش به زبان مادری، در بر همان پاشنه‌ی همیشگی می‌چرخد. این حق اولیه و مسلم ده‌ها میلیون شهروند کشور نفی می‌شود و دستگاه سرکوب جمهوری اسلامی با تمام توان، مبارزات مدنی و تلاش‌ها برای احقاق این حق دمکراتیک را سرکوب می‌کند.
در سمت مردم اما این مطالبه‌ی دمکراتیک شکل دیگری دارد. جنبش «زن، زندگی، آزادی» با وجود افول در خیابان، اما اثرات بازگشت ناپذیر گفتمانی در سپهر سیاسی بر جای گذاشته است. افزایش حساسیت‌ها به انواع تبعیض ها در کشور، از جمله تبعیض ملی و قومی - و فراروییدن این امر، به سطح «مساله‌ی مشترک» برای گذار به دموکراسی در ایران، از دستآوردهای گفتمانی این جنبش انقلابی است. دستاوردهای این کامیابی فکری و سیاسی را در سال جاری، بیشتر و عمیق‌تر از سال‌های گذشته می‌توان در دانشگاه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، نهادهای جامعه‌ی مدنی و جنبش‌های اجتماعی دید. تاکیدات جنبش معلمان شریف و مقاوم بر این وجه از تبعیض در جامعه و دفاع آنان از حق آموزش به زبان مادری، گواه روشنی از این مساله است.
مساله‌ی زبان مادری در ایران، و محروم شدن میلیون‌ها ایرانی از حق آموزش به زبان مادری‌شان، عیان‌ترین وجه تبعیض ملی و قومی در کشور است. یکسان‌‌انگاری تمام ایران بی توجه به تعلقات قومی در آن، ساختن ملتی یک‌دست ، با دور زدن آگاهانه‌ی تنوعات زبانی و فرهنگی، پروژه‌ای بود که با آغاز حکومت پهلوی کلید خورد. در تمام دوران این حکومت، هر تلاشی برای احقاق حقوق ملی و قومی با سرکوب شدید مواجه می‌شد. بعد از انقلاب ۵۷ و قبضه قدرت توسط جمهوری اسلامی نیز، همان سیاست، و در وجوهی حتی خشن‌تر دنبال شده و همچنان ادامه دارد. حتی با وجود تصریح قانون اساسی بر حق «آموزش زبان مادری»، که این خود متاثر از فضای مطالبه‌گری توانمند سال‌های ابتدایی انقلاب بود و نه کمترین باور در مجلس خبرگان موسس همین قانون اساسی، این حق در هیچ سطحی امکان پیاده شدن نیافته است و تلاش‌ها برای احقاق آن نیز با سرکوب مواجه شده و می‌شود.
مشی سرکوب‌گر حکومت علیه زبان مادری، تنها به ممنوعیت آموزش زبان مادری و بازداشت و زندان برای فعالان این حوزه محدود نمی‌شود. جمهوری اسلامی در راستای سیاست دخالت در زندگی شخصی افراد، از همان سال‌های ابتدایی رسیدن به قدرت، ممنوعیت استفاده از زبان مادری را در نامگذاری کودکان، و همچنین نهادهای اقتصادی و شرکت‌ها به کار برده است. حکومت در تلاش برای محدود کردن زبان مادری، تیشه بر زبان مردمانی را از همان نوباوگی کودکان‌اش بر فرق آنان می‌کوبد. امری که به زمینه‌ی یک مبارزه مدنی در کشور تبدیل شده است و برخی از خانواده‌ها برای نامگذاری کودکانشان، از تمام امکانات شبکه‌های اجتماعی و مبارزه مدنی استفاده می‌کنند و گاه بعد از چند سال به موفقیت هم می‌رسند.
مبارزه مدنی برای رهایی زبان مادری از دیگر قیودات حکومتی نیز جریان دارد. پخش کتاب به زبان مادری در مدارس و خاصه در مناطق روستایی، ترتیب دادن برنامه‌های فرهنگی و هنری به زبان مادری و طرح مسئله در کمپین‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی، مصادیق مختلف مبارزه‌ای مدنی برای احقاق یک حق بدیهی هستند.
حزب چپ ایران معتقد است رفع انواع تبعیض و از جمله تبعیضات ملی و قومی ، از الزامات محوری ایران دموکراتیک فرداست. به باور ما به رسمیت شناختن و پذیرفتن تنوع ملی و قومی برای ساختن یک جامعه واقعاً فراگیر و دموکراتیک ضرورت تام دارد. آموزش به زبان مادری نه تنها وسیله‌ای برای حفظ میراث فرهنگی بلکه ابزاری قدرتمند برای ارتقای همبستگی ملی است. تنوع زبانی در ایران یک ثروت عمومی است که باید از آن انواع بهره‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به سود همه‌ی مردم کشور برد. برعکس، تک زبانی تحمیلی بر کشور، جز جلوگیری از شکوفایی فرهنگی و هنری سرمایه ملی این یا آن بخش از مردم و از همین طریق جز تضعیف ثروت عمومی مردم ایران نیست. تبعیض در حق یک زبان، فقط در ستم آشکار بر مردمان آن زبان محدود نمی‌ماند، بلکه علیه خود آن زبان هم است که یک دارایی تاریخی و فرهنگی بشمار می‌آید.
در حالی که راه پیش رو در غلبه بر تبعیض ملی و قومی در کشورمان مملو از دشواری‌ها و چالش‌هاست، ما اما همچنان به هدف مبارزاتی خود در این زمینه متعهد هستیم. ما از همه‌ی مبارزان راه رهایی مردم ایران از استبداد و تبعیض گرایی، با هر زبان و تعلق قومی، انتظار داریم که در تلاش برای برپایی ایران دموکراتیک خود را بخشی از این مبارزه بدانند؛ جایی که هر فردی بتواند با افتخار بدون ترس و تعصب زبان مادری خود را بیاموزد و به خلاقیت ها بیفزاید و حس آزادی بکند. نگذاریم به انسان به خاطر زبان مادری ستم رود و بکوشیم که آدمی با فراغ خاطر زبان خود را در آغوش گیرد.
با هم ملتی باشیم که به تنوعات خود ببالد و آنها را پاس بدارد تا دموکراسی شکوفا شود و صدای همه ایرانیان در گوش‌ها بنشیند.
روز جهانی زبان مادری مبارک!
گروه کار ملی و قومی حزب چپ ایران
۱ اسفند ۱۴۰۲
افزودن دیدگاه جدید