نقش حمایت اجتماعی در امحای کار کودک بخش هشتم

2. حمایت اجتماعی به عنوان پاسخ سیاستگزارانه به کار کودک: شواهد چه می گویند؟

              3. کمک نقدی مستقیم به خانواده های دارای فرزند - ادامه

از لحاظ نظری، حمایت دوران بارداری می تواند رفاه خانواده را از طرق زیر بهبود بخشد: 1- فشار و استرس کمتر در دوران بارداری، 2- صرف وقت بیشتر توسط مادران و والدین برای مراقبت از فرزندان در بدو زندگی آنان، 3- تضمین درآمد و منابع مالی خانواده برای پرورش نوزاد(ان)، و 4- دسترسی بدون مشکل مادران به مراقبتهای بهداشتی مناسب. به علاوه موارد دوم و سوم گفته شده اثرات [مثبتی] بر رفاه همه اعضای خانواده و مشارکت آنان در بازار کار، و نیز در امر مراقبت از نوزاداان و کارهای خانه دارد. بدون حمایت کافی در دوران از بارداری و زایمان، و در صورتی که این حمایتها رایگان ارائه نشوند، احتمال این که خانواده های فقیر برای مقابله با محرومیت بیشتر، از جمله در اثر هزینه های بالای زایمان، ناگزیر به فرستادن کودکان شان به بازار کار کودک شوند، بسیار است.

با این حال، تا کنون داده های کمی محرزشده ای در مورد تأثیرات حمایت از بارداری بر میزان کار کودکان وجود ندارند. البته مطالعاتی انجام شده اند که نتایج تحصیلی درازمدت کودکان تحت پوشش مرخصی والدین و زایمان با حقوق را بررسی کرده ند. این مطالعات می توانند برای اخذ نتایج لازم در راستای سرمایه گذاری بیشتر در نظام آموزشی و توجه بیشتر به آن، مورد استفاده قرار گیرند.

قابل توجه این که تحقیقات در کشورهای پردرآمد - با تمرکز بر دسترسی به مدرسه و حضور مداوم در آن - نتایج مختلطی را گزارش می کنند، مثلاً:

• افزایش مدت مرخصی زایمان با نرخ ترک تحصیل کمتر در نروژ همراه بوده است؛
• در حالی که مطالعات اخیر در بارۀ تمدید مدت مرخصی والدین/ زایمان، تأثیر کمی بر نرخ فارغ التحصیلی و میزان تحصیلات کودکان در دانمارک، آلمان و ایضاً در نروژ نشان داده اند.

باید تأکید کرد که این عرصه (تأثیر حمایت دوران بارداری و زایمان بر نرخ تحصیل و فارغ التحصیلی کودکان)، هنوز مورد تحقیق کافی قرار نگرفته است و با توجه به آثار ممکنۀ پیشگفته باید توجه بیشتری به آن شود. تحقیقات آتی همچنین باید تأثیرات حمایت دوران بارداری و زایمان را بر آموزش و کار کودکان بزرگتر در خانواده، و به ویژه در مورد حاملگی نوجوانان شامل گردند. در واقع بارداری نوجوانان در شرایطی که حمایت اجتماعی و حمایت دوران بارداری و زایمان یا کمکهای نقدی وجود ندارند، هم خطری برای درغلتیدن به فقر و هم برای ایجاد چرخۀ ترک تحصیل زودهنگام و کشیده شدن زودهنگام به بازار کار، به ویژه برای دختران است.

کمک نقدی مشروط و نامشروط

یافته های کلیدی

• کمک نقدی به خانواده و کودک منبع مهمی برای امنیت درآمد خانوارهای دارای فرزند است و به کاهش کار کودکان می انجامد.
• کمکهای مستمر نقدی مشارکت کودکان را در کار با دستمزد در خارج از خانواده کاهش می دهد.
• از آنجایی که خانوارها تا حدی کمکهای نقدی را در فعالیتهای تولیدی سرمایه گذاری می کنند، در عین حال  این امر ممکن است باعث افزایش کار کودکان در خانواده، از جمله در کارهای خطرناک شود.
• مشروط کردن کمکهای نقدی پیش نیازی برای اثربخشی حمایت اجتماعی در کاهش کار کودکان نیست.
• بلکه اثربخشی کمکهای نقدی در کاهش کار کودکان، وابسته به میزان کمک، مدت زمان آن و انتظام پرداختها است.
• شواهد محدود در زمینۀ بدترین اشکال کار کودک نشان می دهند که اگر میزان کمک کافی و دوام دار باشد، و به طور منظم صورت گیرد، می تواند بدترین اشکال کار کودک را کاهش دهد.

کمکهای نقدی عموماً با هدف تضمین و تأمین درآمد و بهبود استانداردهای زندگی، تأمین غذایی و همچنین محدود کردن خطرات بنلدمدت ناشی از "مقابلۀ مضر"*، که ممکن است خانوارها را در چرخه های فقر بین نسلی حبس کنند، پرداخت می شوند. علاوه بر این، این کمکها برای رفع یا تقلیل موانع دسترسی به خدمات حیاتی - از جمله دسترسی به آموزش، بهداشت و تغذیه - نیز به کار گرفته می شوند. طبعاً انتظار می رود که کمک نقدی در اثر منبع درآمد اضافی ای که در اختیار خانوارها قرار می دهد، [عرضه و] تقاضا برای کار کودکان را کاهش دهد. با این حال، از آنجایی که این برنامه‌ها همچنین به خانوارهای فقیر اجازه می‌دهند که سرمایه گذاری خود را در فعالیتهای تولیدی گسترش دهند، اگر این سرمایه گذاری با عرضه نیروی کار بزرگسالان، افزایش بهره وری یا راه حلهای مناسب تکنولوژیکی مطابقت نداشته باشد، ممکن است تقاضا برای کار کودکان را افزایش دهد.

* منظور از "مقابلۀ مضر" مشخصاً فرستادن کودکان به بازار کار برای کسب درآمد و از این طریق کمک به خانواده است؛ اقدامی که به چرخۀ فقر تداوم می بخشد.