1. روز دوشنبه، 8 آوریل دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را یک "سازمان تروریستی خارجی" اعلام کرد. این برای نخستین بار در تاریخ امریکا و مناسبات بین دولتهاست که مقامات یک کشور بخشی از حاکمیت رسمی یک کشور دیگر را تروریست اعلام می‌کنند، و به‌تبع این اطلاق، آن را تهدیدی رسمی برای امنیت کشور خود می‌نامند. علاوه بر این، تفکیک بخشی رسمی از یک حاکمیت، از کل آن، باید مبنای روشنی داشته و به لحاظ حقوق بین‌المللی محرز باشد. اقدام دولت امریکا فاقد چنین مبنایی است و هم ازاین‌رو ترامپ و پمپئو، وزیر امور خارجۀ امریکا – که علیرغم مخالفت وزارت دفاع و سازمان سیای امریکا با این اقدام، تدارک آن در وزارت تحت هدایت او انجام شده است – در اظهاراتشان از سپاه پاسداران فراتر رفتند و اشتغال به تروریسم – نه ترور موردی و نه حتی ترور دولتی - را به‌کل "رژیم ایران" بسط دادند. پمپئو در مصاحبۀ مطبوعاتی خود که به این موضوع اختصاص داشت، تصریح کرد که "این اطلاق روشن می‌کند که رژیم ایران نه‌فقط از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کند، بلکه خود به ارتکاب تروریسم اشتغال دارد و بزرگ‌ترین تهدید برای ."
قرار دادن سپاه پاسداران در لیست سازمان‌های تروریستی توسط دولت ترامپ اقدامی باج خواهانه، خطرآفرین، آینده سوز و از منظری فراملی خلاف حقوق بین‌الملل و ناظر بر نظم زدایی بیشتر از مناسبات بین‌المللی است. تا آنجا هم که اثرات احتمالی این اقدام برای کشور ما مطرح‌اند، نه‌تنها هیچ اثر مثبتی – مطلقاً هیچ اثر مثبتی – بر آن متصور نیست، بلکه آشکارا تماماً منفی است.
همین امروز، چهارشنبه 10 آوریل، پمپئو در برابر کمیسیون روابط خارجی سنای امریکا "شهادت" داد و جمهوری اسلامی را به داشتن رابطه با القاعده متهم کرد. نکتۀ قابل‌توجه این است که او از پاسخ به این سؤال که "آیا دولت ترامپ دارای مجوز قانونی برای حمله به ایران است" طفره رفته است. توضیح این‌که سنای امریکا پس از حمله 11 سپتامبر 2001 مجوز اعمال زور و حمله را به دولت بوش در "جنگ علیه ترور" داد و تروریستی دانستن سپاه پاسداران می‌تواند طریقی برای گریز از الزام مجوز از سنا، با توسل به مجوز گفته شده باشد.
جامعۀ جهانی، به معنای واقعی آن، از پس از جنگ جهانی دوم تاکنون موفق به تفاهمی حول مفهوم تروریسم نشده است، اما ترامپ و پمپئو به "تعریفی" خودخواسته از این مفهوم متوسل می‌شوند تا محملی برای تشدید سیاست تنش‌زای خود فراهم آوردند که زیر نام "بیشترین فشار" در قبال جمهوری اسلامی پیش برده می‌شود، اما ابداً به سیاست در قبال جمهوری اسلامی محدود نیست. بی‌سبب نیست که پمپئو در همان مصاحبۀ مطبوعاتی گفته‌شده، به‌جای آن‌که به مستند و مستدل سازی "شعبده" اش بپردازد، دست به افشاگری از فساد در سپاه پاسداران و حاکمیت جمهوری اسلامی می‌زند.
نظم زدایی از مناسبات بین‌المللی "نت مکرر" و توضیح‌دهندۀ قریب به‌اتفاق اقدامات ترامپ و هیئت حاکمۀ کنونی امریکا در عرضۀ جهانی است. تشخیص مخرب این هیئت حاکمه این است که در شرایط ضعف یا فقدان نظم بین‌المللی – نظمی حتی نه الزاماً مبتنی بر برابرحقوقی اعضای جامعۀ بین‌الملل – و گسیختگی در آمریت نهادهای آن، اعمال نرم‌ها و منویات، و پیشبرد منافع امریکا تسهیل خواهد شد. قرار دادن سپاه پاسداران در لیست سازمان‌های تروریستی نه‌تنها در راستای سیاست "حداکثر فشار" بر جمهوری اسلامی طراحی‌شده، بلکه مستقیماً اتحادیۀ اروپا را نیز در تقلاهایش برای حفظ برجام نشانه رفته است. پمپئو این را پنهان نمی‌گذارد و در مصاحبۀ مطبوعاتی گفته‌شده تائید می‌کند که این اقدام وضع را برای اروپا و هر طرفی که با سپاه بده بستان داشته باشد، دشوار خواهد کرد.
2. اقدام ترامپ بدون مقدمه‌چینی انجام و اعلام نشد. پیش‌تر از آن، او و دیگرانی نیز در دولت‌اش، در چندین نوبت از این‌که در کار سنجش چنان تصمیمی‌اند، خبر داده بودند. مقامات "کشوری و لشگری" جمهوری اسلامی نیز به‌تلافی هشدار داده بودند و پس از اعلام آن، بی‌درنگ دست به اقدام تلافی‌جویانه‌ای زدند؛ گوئیا به استقبال از بالا گرفتن تنش خارجی، و برای برون‌رفت از فضای مملو از ابراز سرخوردگی، خشم، انتقاد و اعتراض جامعه – که خاصه در اثر سیل ویرانگر هفته‌های اخیر از هر باره شدت گرفته بود - در انتظار نشسته بوده باشند.
تصمیم ترامپ دارای یک "پنجرۀ" یک‌هفته‌ای است، به این معنا که از 15 آوریل (یک هفته پس از اعلام آن) اعتبار اجرائی می‌یابد. در خلال این یک هفته کنگره امریکا می‌تواند تصمیم را بلوکه کند. خودغرضی و بی‌التفاتی مطلق مقامات جمهوری اسلامی نسبت به مصالح مردم و کشور، و اشتیاق مرضی آنان برای هل من مبارز طلبی خانمان‌سوز به هر هزینه‌ای از ذخایر جانی و مالی مردم، حتی مانع از آن شد که بر این پنجرۀ یک‌هفته‌ای و امکان بهره‌گیری از آن برای مهار ترامپ مکث کنند. سوای اظهارات مقامات، شورای عالی امنیت ملی ایران در واکنش به تصمیم دولت امریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که "رژیم ایالات‌متحده را دولت حامی تروریسم، و فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام و تمامی نیروهای وابسته به آن را گروه تروریستی می‌داند."
در ابعادی به‌مراتب خطرناک‌تر وجود طرح‌های سه فوریتی در مجلس است که برابر گزارش‌ها درصدد "اعلام ارتش آمریکا به‌عنوان گروه تروریستی" اند، "کلیه پایگاه‌ها و اموال و دارایی‌های ایالات‌متحده آمریکا و هم‌پیمانانش را در منطقه غرب آسیا فاقد مصونیت تلقی می‌کنند" و "مصادره و تصاحب آن‌ها را حق مسلم کشورهای منطقه می‌دانند".
3. این‌که هیچ اثر مثبتی از تصمیم ترامپ بر روندهای داخلی کشور ما متصور نیست، از همین نخستین روزهای اعلام آن آشکار شده است. مستقیم‌ترین اثر قرار دادن سپاه در لیست تروریستی تشدید فضای امنیتی و سرکوب، ایجاد زمینۀ گسترده‌تر برای حضور سپاه در تمام شئون کشور، حتی ارتقاء این حضور به سطوح بالاتر، ایجاد دشواری بر سر اعتراضات فزایندۀ مردم علیه جمهوری اسلامی – اگرنه ایجاد وقفه یا حتی انحراف مسیر بخشی از این اعتراضات، تشدید فضای ضدآمریکایی در جامعه و ... است.
بنا بر گزارش‌ها بیش از 10 میلیون نفر در ایران به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با فعالیت‌های اقتصادی سپاه مرتبط‌اند. علیرغم این تعداد بالا، شاید تحریم سپاه – به حیث تحریم سپاه و به دلیل سابقۀ این تحریم - موجب فشار مضاعفی بر اقتصاد کشور نشود، اما چنان‌که اشاره شد تصمیم ترامپ اعمال فشار بر اتحادیه اروپا را نیز نشانه گرفته است. این نشانه‌گیری، حفظ مناسبات شکنندۀ کنونی جمهوری اسلامی و اتحادیۀ اروپا را در سطح کنونی نیز دشوارتر خواهد کرد.
افزودن دیدگاه جدید