کژال دختر 9 ساله اهل سرپل ذهاب، درحالیکه خواهر 5ساله اش روژان را در آغوش گرفته، باحسرت وچشمانی اشکبار به کاروانهای زیادی می‌نگرد، که ضریح‌های ساخته شده از طلا و محموله‌های حاوی مصالح ساختمانی، فرش‌های بزرگ، مواد خوراکی، آب آشامیدنی، دارو و دیگر لوازم بهداشتی و آمبولانس های متعدد را به شهرهای مذهبی عراق حمل می‌کنند. کژال در زلزله سال گذشته پدر و مادر جوانش را از دست داده و با خواهرش تحت سرپرستی عمویش، در یک چادر زندگی می‌کنند. کژال و روژان و دیگر همشهریان شان دیرگاهی ست که از فقر و محرومیت و تبعیض رنج می‌برند و پس از زلزله، شرایط زیستی انان بمراتب فلاکت بار تر شده است.
در40 سال گذشته، تحت حاکمیت جمهوری اسلامی، مردم این منطقه انواع و اقسام محرومیتها و تبعیضها را تحمل کرده اند. بدیهی ست که بعضی مشکلات مردم محروم سرپل ذهاب درتمام عرصه ها با دیگر مناطق محروم مشترک است، اما دربعصی عرصه ها دارای مشکلات مضاعف هستند که میتوان انرا با بلوچستان فقیر و عقب مانده مقایسه کرد
مشکلات و رنجهای مردم سرپل ذهاب را میتوان در نکا ت زیر برشمرد:
یکم: مردم سرپل ذهاب پیرو آیین یارسان یا اهل حق هستند. جمهوری اسلامی در آغاز، افزون بر سرکوب احزاب و سازمانهای سیاسی، مذاهب غیررسمی را نیز مورد سرکوب قرار داد. از اینرو باورمندان به آیین بهایی و یارسان مورد آزار و تبعیض قرار گرفتند. رژیم تلاش می‌کرد تا از برگزاری مراسم آیین یارسان جلوگیری کند و آنان را به اجبار به شرکت در مساجد و مراسم محرم وادار کند. اما بدیهی‌ست هرگاه هویت و فرهنگ یک قوم یا آیین مورد سرکوب و تبعیض قرار گیرد، برای حفظ هویت خود مقاومت می‌کنند، از اینرو تلاش رژیم برای تحمیل باورهای خود به پیروان یارسان به شکست انجامید. ازمراسم اصلی یارسان که رژیم موسیقی ستیز آنرا برنمی تابد، نواختن تنبور وخواندن اشعار مذهبی است که آنرا کلام می‌نامند. هنگام برگزاری مراسم مذهبی در عبادتگاه که که جم خانه نام دارد، زن ومرد وکودک وبزرگسال در کنار یکدیگر تنبور مینوازند و سرودهای کلام یا اشعار عرفانی را می‌خوانند.
دوم: درجنگ ویرانگرحکومت‌های جمهوری اسلامی وعراق، پس از استان خوزستان مردم سرپل ذهاب و شهرها و روستاهای اطراف، بیشترین میزان کشته‌ها، ویرانی‌ها، اسرا و جنگ زدگان را داشتند. شهرهای قصر شیرین، کرند و سرپل ذهاب به ویرانه تبدیل شدند. عده زیادی از مردم غیر نظامی و کشاورزان به اسارت ارتش عراق در آمدند و سال‌ها در اردوگاه رمادیه، انواع محرومیتها، شکنجه‌ها وتحقیر ها را تحمل کردند. داستان زندگی اسیران در اردوگاه رمادیه بخشی از دردناکترین و تلخ‌ترین های ستم بر هموطنانمان در تاریخ معاصر است. اکنون پس از گذشت 30 سال از خاتمه جنگ، هنوز بازسازی ها بطور کامل انجام نشده است.
سوم: درشهر سرپل ذهاب که 85 هزار نفر جمعیت دارد، کارخانه یا کارگاه‌های بزرگ و فعالیتهای کار آفرین وجود ندارد، از این رو، جوانان برای تامین هزینه‌های زندگی راهی شهرهای بزرگ میشوند و به کارهای شاق تن می‌دهند، و یا اگر امکان مالی داشته باشند، به کشورهای اروپایی یا کانادا پناهنده میشوند. رهبر مذهبی یارسان به فرماندار اعتراض کرده که بعلت بیکاری، پسران جوان ما شهر را ترک کرده اند و دختران ما امکان ازدواج را ازدست داده اند.
چهارم: یکی از علت های اینکه رژیم توجهی به رشد اقتصادی این منطقه ندارد کینه دیرینه ای ست که از آغاز انقلاب ازمردم این منطقه دارد. در ماه‌های اولیه انقلاب، شهرهای سرپل ذهاب و کرند پایگاه نیروهای چپ، به‌ویژه سازمان فدایی بود و ستاد سازمان در شهر کرند مستقر بود و بیشتر جوانان با شور و هیجان انقلابی، هوادار سازمان فدایی بوند و مردم شهر و روستا برای حل مشکلات خود به این ستاد مراجعه می‌کردند؛ در انتخابات مجلس خبرگان که تمام سازمانها و احزاب سیاسی در آن شرکت داشتند، کاندیدای سازمان فدایی در استان کرمانشاه، رفیق سیروس ماوایی ، تمام آرای دو شهر کرند و سرپل ذهاب را کسب کرد. این نتایج برای حاکمیت جمهوری اسلامی خوش ایند نبود و به تدریج، بر امنیتی کردن منطقه افزود.
پنجم: وقوع زلزله در سال گذشته نیز بر مشکلات مردم منطقه افزود. با وجود تمام کمک های مردمی، هنوز بخش زیادی از شهر سرپل ذهاب و روستاهای اطراف آن و همچنین بیشتر خانه ها، مدارس ودرمانگاه‌ها نیز باز سازی نشده‌اند. مردم هنوز در چادرها زندگی می‌کنند؛ در زمستان‌ها از باران و سرما رنج می‌برند و در تابستان ها در معرض خطر مار و عقرب زدگی قرار دارند.
درمراسم روز اربعین، رژیم برای تبلیغ قدرت نمایی و برای رقابت با مراسم حج و دولت عربستان سعودی و ادعای توانایی بسیج کردن مردم، میلیاردها تومان را هزینه راه کرده است، که تنها با بخشی از این بودجه میتوان تمام مناطق زلزله زده را باز سازی کرد. اما رژیم مسولیتی دربرابر مردم این شهر که اقلیت مذهبی و قومی هستند، احساس نمی‌کند.
در طی 8سال جنگ، یکی از مهمترین شعارهای رژیم این بود که راه قدس از کربلا می‌گذرد، اما این شعار با کشته شدن ده‌ها هزار انسان که هیچ‌گونه دخالتی در ایجاد جنگ نداشتند و ویرانی یخشی از سرزمین مان و هزینه میلیاردها دلار تخقق نیافت. اما اکنون مردم محروم سرپل ذهاب با چشمان حسرت زده خود مشاهده می‌کنند که چگونه راه کربلا از سرپل ذهاب فقر زده می‌گذرد. و ثروت ملی بجای هزینه برای باز سازی و زدودن فقر هزینه ساختن ورونق کربلا می‌شود.
افزودن دیدگاه جدید