در سال‌های اخیر موج تبلیغاتی گسترده‌ای علیه پناهجویان افغانستانی در ایران ایجاد شده است.
به‌دنبال آن در ماه‌های اخیر و به‌ویژه پس از برقراری آتش‌بس در جنگ دوازده روزه، با اجرایی کردن طرحی به نام ساماندهی، موج گسترده‌ای از اخراج، همراه با توهین، رفتارهای خشونت‌آمیز و نقض فاحش حقوق انسانی آنان گزارش شده است.
این اقدامات نه‌تنها با تعهدات بین‌المللی کشور در تضاد است، بلکه با قوانین داخلی ایران نیز همخوانی ندارد. به‌ویژه زمانی که پای حقوق کودکان در میان باشد.
ایران از امضاکنندگان کنوانسیون حقوق کودک است که بر اساس ماده ۲ آن، همه کودکان، صرف‌نظر از وضعیت اقامتی، بدون هیچ تبعیضی حق برخورداری از آموزش، امنیت و زندگی شایسته را دارند. با این حال، هزاران کودک افغانستانی، از جمله دخترانی که سال‌ها در ایران تحصیل کرده‌اند، به‌دلیل سیاست‌های اخراج جمعی و ممنوعیت ثبت‌نام در مدارس، از حق تحصیل محروم شده‌اند. این محرومیت نه‌تنها آینده آن‌ها را نابود می‌کند، بلکه آن‌ها را در معرض خطر محرومیت کامل از تحصیل، ازدواج اجباری و بازگشت به افغانستانی تحت حاکمیت طالبان قرار می‌دهد.
مطابق ماده ۳ همین کنوانسیون، در تمام اقدامات مربوط به کودکان، منافع عالیه کودک باید در اولویت باشد. این شامل تصمیمات مربوط به اخراج یا بازگرداندن کودک نیز می‌شود.
- ماده ۶ آن نیز از کشورهای عضو می‌خواهد ایجاد حداکثر امکانات برای بقا و پیشرفت کودک را تضمین کنند.
اخراج کودک به جایی که زندگی یا رشد او در خطر باشد، نقض این ماده است.
از سوی دیگر گزارش‌ها حاکی از بازداشت‌های خودسرانه، اخراج اجباری خانواده‌ها حتی برخی از آن‌هایی که اقامت‌شان قانونی است و حتی کودکان بدون همراه است. این‌گونه اقدامات نیز نقض آشکار قوانین بین‌المللی پناهندگی و حقوق کودک است. برخی از این افراد در ایران متولد شده‌اند و یا پس از سال‌ها زندگی در ایران، ناگهان از تنها خانه‌ای که می‌شناسند، جدا شده‌اند.
این در حالی است که در ادامه تبلیغات رسانه‌ای ضد افغانستانی و برچسب‌زنی که در سال‌های اخیر به واسطه محافل راست افراطی طراحی و اجرا شده با استفاده از اثرات روانی جنگ دوازده روزه، با دادن آدرس غلط، با اتهاماتی بی‌اساس، آن‌ها را به‌عنوان «جاسوس» یا «عناصر نفوذ» معرفی می‌کنند که فضایی از ترس و تبعیض بیشتر ایجاد کرده است.
وزارت کشور و دستگاه‌های امنیتی با تشدید اخراج‌ها آن‌هم به بدترین شکل ممکن و قطع خدمات آموزشی، بی‌تفاوتی خود نسبت به سرنوشت نسلی که در صورت رشد و بالندگی در ایران می‌توانستند پل ارتباطی بین دو ملت باشند را نشان داده‌اند.
ما در وهله اول از دولت ایران می‌خواهیم:
- به اخراج‌های بی‌ضابطه و همراه با خشونت و توهین و تحقیر پناهجویان به ویژه پناهجویان قانونی پایان دهد و روند قانونی، محترمانه و مطابق با ضوابط بین‌المللی را برای ساماندهی به معنای واقعی کلمه در پیش گیرد.
- اخراج کودکان و خانواده‌های افغانستانی که سابقه فعالیت‌های خلاف قانون نداشته‌اند را فورا متوقف و دسترسی همه کودکان به آموزش را بی‌قیدوشرط، تضمین نماید.
همچنین از نهادهای حقوق بشری می‌خواهیم با درنظر گرفتن اهداف و ضوابطی که علت وجودی آنان را تشکیل می‌دهد، در این امور مداخله کرده با دولت ایران در اداره امور پناهجویان همراهی مالی و مشورتی لازم را داشته باشند.
اجرای هیچ برنامه و سیاستی نباید آینده کودکان را نابود کند.
کانون صنفی معلمان تهران
۱۴۰۴/۴/۲۲
افزودن دیدگاه جدید