پرسش "آیا جنبش فدائی برنامه گر بود؟"، بیمعنا و ضدتاریخی است. نکته اما این است که جنبش فدائی واجد هیچ یک از عناصر برنامه گری نبود، در حالی که می توانست - چه با غور در آموزشهای بنیانگزاران مکتب فکری اش، چه در تأثر از تاریخ تحزب در ایران، و چه در دادوگرفت معنوی با بسیاری از جریانهای همفکر، هممشی و همزمان خود یا احزاب دیگری که به آنها ارادت ویژه داشت - به این یا آن عنصر از عناصر برنامه گری مجهز باشد یا بشود.
ابوالقاسم، و کمی بعد ابول، تنها دانش آموز ساکن روستا نبود، که به دبیرستان می آمد. اما شاید تنها شاگرد روستائی بود که خیلی زود در میان دانش آموزان شاخص شد: خنده رو، شاداب و سرخوش بود و یکی از دانش آموزان ممتاز کلاس، و تقریباً برخلاف همۀ دیگر دانش آموزان روستائی اولاً گوشه نمی گرفت و با همه به راحتی دوستی می کرد و ثانیاً جسارت اعتراض داشت.
نیاز جمهوری اسلامی به یک رئیس جمهور مقتدر سپاهی، انکار اقتدار "مطلقۀ" ولایت فقیه است، و در کنه خود یک فریب دیگر، نوعی بازی با روان اجتماعی مردم تا حفرۀ بزرگ فقدان امنیت را در اذهان پر کند و مهمتر این که مگر این روان اجتماعی رویگردان از ولایت، بار دیگر به شخصیتی در درون حاکمیت دل بندد؛ کسی که گویا "مثل هیچ کس نیست" و قرار است در برابر ولی فقیه به مقام تدارکاتچی تنزل نکند و به وعده های خود وفادار بماند.
از سوئی ولو که دولت بایدن موضوع بازگشت به برجام و ازسرگیری مذاکره با ایران را از زمره اولویتهای سیاست خارجی خود قرار دهد، وضع لحظه در سمت امریکا امکان ازسرگیری مؤثر مذاکرات را فراهم نمی آورد. از سوی دیگر تمامی جهات وضع در سمت ایران حاکی از آن اند که دست بالای قدرت در جمهوری اسلامی علاقه ای به ازسرگیری فوری مذاکرات ندارد و در این باره اگر نه به صراحت، کجدار و مریز تا انتخابات ریاست جمهوری آتی در ایران عمل خواهد کرد.
تقریباً تمام ارزیابی های انجام شده از سرمایه گذاریهای خارجی چین، که من از نظر گذرانده ام، اگرچه از "استعمار نو" تا " مجالی برای توسعه" در نوسان اند، اما در این نکته متفق القول اند که مسئلۀ مقدم در نیک و بد این سرمایه گذاریها، دولتهای طرف قرارداد چین اند، زیرا یکی دیگر از مشخصه های اجماع پکنی عدم مداخله چین در شئون داخلی این و آن کشور است. برای چین مهم نیست که آیا دولت طرف قرارداد اش مشمول عنوان "حکمرانی خوب" می شود یا نه، سراپا فاسد است یا نه، حقوق بشر، حقوق محیط زیست و حقوق کارگران را رعایت می کند یا نه، ...
آیا اقتصاد ایران یک اقتصاد رانتی است، یا "مقاومتی"، یا نئولیبرالیستی؟ بر سر این که آیا اقتصاد ایران یک اقتصاد نئولیبرالیستی است، بحث و ابهام بسیار است. در این میان مهمترین ابهام از یک برداشت رایج از نئولیبرالیسم ناشی می شود که آن را با سیاست "دولت کوچک و نامداخله گر" از سوئی و از سوی دیگر با لیبرالیسم اقتصادی به معنای بازار آزاد همسان می پندارد.
به واقع نیز کم نبوده اند نظامهائی که فرصتهای موجود برای اصلاح را، و همیشه به بهای گزاف، از دست نهاده اند. اما شاید از زمره نخستین درسهای تاریخ، و خاصه تاریخ معاصر، این باشد که میدان برای این دست "نافرمانیهای غیرمدنی" مدام تنگتر شده است.
به بیشترین احتمال منطق پنهان مذاکرات را همان شخصیت گفته شدۀ خامنه ای تعیین می کند. توفیق گشایش مذاکرات نصیب روحانی نخواهد شد. انتخابات دورۀ آتی ریاست جمهوری اسلامی در راستای مطلوب خامنه ای زمینه چینی خواهد شد، "توئیت پراکنی" و هرگونه اظهارات شبهه انگیز خامنه ای سمت صریحتر، اما همواره قابل تفسیری، به خود خواهند گرفت، ... و البته اگر اوضاع این گونه پیش برود، آن گاه می توان ماهواره را هم برای مذاکره در فردای انتخابات امریکا "خرج" کرد
