تعداد اعتراضات کارگری مهر ماه: تقریباً دو برابر شهریور!

نگاهی به اعتراضات کارگری در طول سال، همواره، الگوی نسبتاً مشابهی را نشان می‌دهد. طبق این الگو ماه اسفند، که با افزایش هزینه‌های خانوار از یک سو و تغییر و تعدیل نظام اقتصادی کشور از سوی دیگر مقارن می‌شود، تعداد اعتراضات کارگری به اَشکال گوناگون افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر این تعیین حداقل دستمزد در شورای عالی کار در اسفند ماه، سبب می‌شود کارگران با هراس معاش در سال آینده مواجه شوند، و به اَشکال گوناگون دست به اعتراض بزنند. سازمان‌های سیاسی و تشکل‌های کارگری هم با توجه به همین وضعیت، در اسفند هر سال، فعالیت گسترده‌تری دارند.

پس از اسفند، مهر ماه، دومین ماه پر اعتراض است. سال مالی بخشی از واحدهای تولیدی و خدماتی در شهریور انجام می‌شود. علاوه بر این در مراکز صنعتی، انتهای شهریور زمان انبارگردانی و حسابرسی میان‌دوره‌ای است. بنابراین تعدیل نیرو، به ویژه در سال‌های اخیر در ماه، بیشتر انجام می‌شود. از طرف دیگر رشد نامعقول قیمت لوازم تحریر، فشار مالی زیادی بر خانوارها تحمیل می‌کند و همین امر زمینه ساز افزایش تعداد اعتراضات کارگری می‌شود.

این افزایش نسبی، در سال جاری، تفاوت چشمگیری با سال‌های گذشته داشت. کارگران و مزدبگیران ایرانی، در سال جاری و در ماه مهر، 80 درصد بیش از ماه شهریور به اشکال گوناگون دست به اعتراض زده‌اند.

این رشد در اعتراضات تنها کمی نبوده است. محتوای اعتراضات کارگری نیز رادیکال‌تر و جدی‌تر شده است. به طور مثال، کارگران مجموعه‌ی هفت‌تپه، که رهبران کارگری جدیدی را در میان جنبش خود یافته‌اند، آزادی اسماعیل بخشی، آزادی بازداشتی‌های جدید این مجموعه و همچنین بازگشت به کار کارگران معترض اخراجی را در کنار مطالبه‌ی پرداخت دستمزدهای معوقه شعار دادند. دستمزدهای معوقه‌ای که البته امروز نه تنها در هفت‌تپه، که در صنایع چهار گوشه‌ی ایران به درد اصلی کارگران بدل شده است.

اعتراضات کارگری در ساحت سیاسی ایران نیز تاثیر مشهود خود را گذاشته است و گزارشاتی از چندین شهر ایران نشان می‌دهد که کاندیداهای بالقوه‌ی مجلس، از هر جمع و فرصتی برای طرح مسائل کارگران استفاده یا در واقع سواستفاده می‌کنند. البته راه حل این کاندیداهای بالقوه، رای به آنها در انتخابات اسفند است. اما کارگران آگاه مدت‌هاست از این راه حل‌های بی‌راهه عبور کرده‌اند و تغییرات بنیادین‌تری در نظام سیاسی و اقتصادی ایران را طلب می‌کنند.

خبر کسری بودجه‌ی شدید دولت، که طبق ارقام ارائه شده توسط مرکز آمار ایران، رفع آن نیازمند افزایش بیش از سه برابری قیمت نفت است، نشان می‌دهد نه نمایندگان فعلی و نه کاندیداهای بالقوه، و نه دولت مستقر و دولت در سایه(عنوانی که اصلاح‌طلبان برای سپاه انتخاب کرده‌اند) قادر نخواهند بود قدمی برای بهبود وضعیت بردارند.

همچنین همانگونه که در شماره‌های پیشین جُنگ کارگری اشاره شده است، حوادث کار، به شکل چشمگیری بیش از سال گذشته و سال‌های گذشته کشته و زخمی می‌دهد. هر چند که مسئولین جمهوری اسلامی در انتهای سال احتمالاً مانند هر سال خبر از کاهش تعداد قربانیان حوادث کار خواهند داد! اما به جرات می‌توان گفت روزی نیست که خبر مرگ و مصدومیت کارگران، حین کار مخابره نشود.

نکته‌ی قابل توجه دیگر این است که کارگران معترض واحدهای تولیدی و خدماتی، که سال گذشته معترض بودند، امسال هم با همان مطالبات به اعتراضات ادامه می‌دهند. در واقع هیچ تغییر معنی داری، در راستای بهبود وضعیت اتفاق نیفتاده است و اگر تغییری هم بوده است، در جهت منفی بوده است. اعتراضات کارگران نفت، که سوی برخی تحلیل‌گران اقتصادی پاشنه‌ی آشیل جمهوری اسلامی محسوب می‌شود، در هفته‌های اخیر در میان کارگران فاز 12 پارس جنوبی، کارگران شرکت حفاری شمال و همچنین شرکت ملی حفاری نسبت به تاخیر در پرداخت حقوق انجام شده است. همچنین کارگران قراردادی سازمان گردشگری نیز در هفته‌ی گذشته تجمعات اعتراضی داشته‌اند.

بنابراین نه تنها از گستردگی اعتراضات کارگری کم نشده است که روز به روز بر شدت و گستره‌ی اعتراضات کارگری افزوده می‌شود.

کسری بودجه‌ی جمهوری اسلامی، به محاق رفتن باقی‌مانده‌های برجام در آبان ماه، و تحولات سیاسی منطقه، ظن رشد اعتراضات کارگری در ماه‌های آینده را تقویت می‌کند. تنها واکنش جمهوری اسلامی به این اعتراضات نیز سرکوب و بازداشت معترضین است. بنابراین چند رهیافت مشخص نسبت به روزهای باقی مانده از سال جاری می‌توان داشت.

1. امکان اتحاد عمل میان کارگران معترض در واحدها و مناطق مختلف، با توجه به گسترش روز افزون اعتراضات بسیار بیشتر شده است و ایجاد ارتباط و طرح شعارهای متحد، نظام سیاسی و اقتصادی حاکم بر ایران را مستاصل و مجبور به عقب‌نشینی خواهد کرد.
2. سازمان‌های سیاسی باید وظایف خود در قبال کارگران زندانی را جدی‌تر دنبال کنند. واقعیت این است که با افزایش دامنه‌ی اعتراضات، تعداد زندانیان گمنام و ناشناس بیشتر خواهد شد و برای افشاگری در مورد وضعیت اسفناک این زندانیان چاره جویی کرد.
3. تجربیات موفق اعتراضات در برخی واحدها در سال‌های گذشته، باید به دقت تدوین شده و با کارگران معترض در دیگر واحدها به اشتراک گذاشته شود تا راه‌های رفته مجدد طی نشود و تجمیع تجربیات، راهکارهای موثری را به کارگران نشان بدهد.