سود و زیان سرمایه‌دار، هر دو عامل تشدید فلاکت کارگران!
کارل مارکس، فیلسوف، جامعه‌شناس، اقتصاددان و انقلابیِ طبقه‌ی کارگر، در دستنوشته‌های فلسفی و اقتصادی 1844 و هنگامی که در مورد دستمزد کار توضیح می‌دهد می‌نویسد «هنگامی که سرمایه‌دار سود می‌برد کارگر لزوماً سودی نمی‌برد، اما هر گاه سرمایه‌دار ضرر می‌کند کارگر لزوماً ضرر می‌کند. مثلاً اگر سرمایه‌دار قیمت بازار را به کمک فرآورده‌هایی جدید یا ترفندی بازرگانی، یا به کمک انحصار یا ایجاد وضعیتی مطلوب در مالکیت خود، بالاتر از سطح قیمت طبیعی نگاه می‌دارد، کارگر سودی نمی‌برد.»
باید توجه کرد که مارکس این فرمول‌بندی اقتصاد سیاسی را زمانی توضیح داده است که تحولات سریع و انفجاری در فناوری و مدل‌های جدید در تجارت، تا اندازه‌ای که امروز شاهد آن هستیم، پر رونق نبوده است. اما این فرمول همچنان جواب می‌دهد. ضرر سرمایه‌دار عامل بدبختی و فلاکت کارگران است اما سود سرمایه‌دار قرار نیست به نفع کارگران باشد.
در عمر چهل ساله‌ی جمهوری اسلامی، می‌توان این امر را به وضوح مشاهده کرد. صرف نظر از وقایع حول تحریم و جنگ، در دوران‌هایی که قیمت نفت بسیار بالا رفت یا در مقاطعی که جمهوری اسلامی موفق به معامله با غرب شد هم، تغییر مثبتی در وضعیت معیشتی کارگران به وجود نیامد.
اما تکامل بنیادگرایی سرمایه که از آن با عنوان نئولیبرالیسم اقتصادی یاد می‌شود، وضعیتی پیش آورده است که می‌توان فرمول مورد اشاره‌ی کارل مارکس را در مقاطعی، با نا امیدی بیشتری بازنویسی کرد. مقاطعی که در آن هم سود و هم ضرر سرمایه‌دار قطعاً به ضرر کارگران خواهد بود!
پیشتر در مقاله‌ای در جُنگ کارگری حزب چپ ایران(فدائیان خلق) با عنوان «آنچه بیت‌کوین بر سر اقتصاد می‌آورد» از خطرات بیت‌کوین برای اقتصاد ایران در میان‌مدت و تاثیر آن بر معیشت کارگران در کوتاه مدت توضیح داده شده بود.
اما این هفته، خبری از هیات وزیران منتشر شد که این خطرات را جدی تر می‌کند. استخراج بیت‌کوین قانونی شده است! عموم رسانه‌های نزدیک به دولت از این امر با عنوان خبر خوش یاد کرده‌اند. اما خبر خوش برای چه کسانی؟ مدیر عامل شرکت برق توضیح می‌دهد«سرمایه‌گذاران در صورت دریافت مجوز از اداره صنعت معدن و تجارت می توانند به ادارات برق شهرستان های تابعه در هر استان مراجعه و با خرید برق دائم صنعتی به صورت مجاز از شبکه های برق استفاده کنند.»
در واقع برای دارندگان سرمایه‌ی خرید عمده‌ی دستگاه‌های ماینر این خبری خوش است. آنها خواهند توانست کارگاه‌ها و کارخانه‌ها را تعطیل کنند و کارگران را به خانه بفرستند و بعد از فروش ماشین آلات صنعتی به قیمت آهن قراضه، به تولید بیت‌کوین بپردازند. امری که تا کنون به صورت غیر قانونی انجام می‌شد و ناظران دولتی و قضایی، حتی اگر شده به صورت نمایشی، جلوی انجام آن را می‌گرفتند.
این خبر خوبی برای صنعت ورشکسته‌ی کشور است. تولیدی‌های قطعات خودرو، که به صورت عمده از صنعت خودروسازی فاسد کشور طلبکارند، تولیدات پایین دست کشاورزی که با وضعیت بی‌آبی از یک سو و واردات بی‌رویه از سوی دیگر به خاک سیاه نشسته‌اند، و انبوه سازان مسکن که دیگر رمقی در بازار مسکن نمی‌بینند، مستعدترین بخش‌های سرمایه‌داری ایران برای پیوستن به صف تولید کنندگان بیت‌کوین هستند.
قانونی شدن تولید بیت‌کوین، در کوتاه مدت دو عارضه‌ی عمده خواهد داشت. اول بیکاری، که پیشتر در مورد آن توضیح داده شده است. تولید بیت‌کوین به کارگر و سرکارگر و حق بیمه نیاز ندارد! دوم مساله‌ی کمبود برق است. در تابستان سال جاری قطعی گسترده‌ی برق در بخش‌های مختلف کشور به یک معضل جدی تبدیل شده بود که در برخی شهرها منجر به تجمعات اعتراضی شد. دستگاه‌های ماینر، برق بسیار زیادی مصرف می‌کنند و بار ناشی از این دستگاه‌ها، قطعاً شبکه‌ی برق رسانی در کشور را مختل خواهد کرد. هر چند مدیر عامل شرکت برق استان تهران اشاره‌ی بی‌ربطی به این موضوع نیز کرده است. او گفته است «تعرفه برق مصرفی مراکز تولید ارز دیجیتال با قیمت متوسط ریالی برق صادراتی با نرخ تسعیر سامانه نیما محاسبه و دریافت می‌شود. وی فعالیت در زمان اوج بار را ممنوع اعلام و خاطرنشان کرد: ساعات و زمان اوج مصرف برق در طی سال تعیین، ابلاغ و مصرف برق توسط واحدهای عملیاتی از طریق کنتورهای هوشمند کنترل می شود.» بنابراین خیال مردم راحت باشد! درست است که برق قطع خواهد شد. اما دولت پول آن را می‌گیرد!
اما همانطور که در مقاله‌ی قبلی توضیح داده شده است، تولید بیت‌کوین در طولانی مدت موجب ضرر سرمایه‌داران نیز خواهد شد. ماینرها(دستگاه‌های تولید بیت‌کوین) دو الی سه سال عمر مفید دارند. قطعه‌ی اصلی و گران این دستگاه‌ها سی پی یو است که تولید آن در انحصار شرکت‌های آمریکایی است. از سوی دیگر مقدار بیت‌کوین قابل تولید، هر سال کمتر از سال قبل است. بنابراین سود سرمایه‌دار به نسبت هزینه‌اش، دو سال بعد دقیقاً نصف سال جاری خواهد بود و این روند به همین شکل ادامه پیدا خواهد کرد تا سرمایه‌داری که از طمع سود بزرگ وارد این بازی شده است، چند سال بعد با ضرر بزرگ بی‌خیال بیت‌کوین بشود. هنگامی که دیگر نه کارگاه های زیادی مانده و نه کارگران ماهر کافی و صنعت باید دوباره از نو شروع کند!
به فرمول‌بندی مارکس برمی‌گردیم. در بازی بیت‌کوین هم در وضعیت سود سرمایه‌دار و هم در شرایط ضرر او، کارگران متضرر خواهند شد و قانونی شدن این روند، عامل تسریع روند ضرر کارگران است.