طرح دوبار برگزاری رفراندوم توسط میر حسین موسوی رهبر در حصر جنبش سرکوب شدە ٨٨ بعد از جنگ ١٢ روزە با استقبال و واکنش مثبت جمع قابل توجهی از فعالان سیاسی منفرد و وابستە بە تعدادی از جریانات سیاسی مختلف مواجە شد و این عدە در دو اقدام جداگانە با انتشار بیانیە هایی از انجام رفراندوم پیشنهادی موسوی با تفاوتهایی حمایت کردەاند.

البتە بە رغم اشترک هر دو بیانیە در مورد رفراندم اما تفاوتهایی در میان دو بیانیە کە البتە صورت فراخوان دارند وجود دارد، کە ظاهرا علت انتشار جداگانە آنها در اختلاف نظری است کە میان دو طیف وجود دارد.

در اینجا قصد بررسی اختلافات بین این دو نیست. غرض بە پرسش کشیدن چگونگی اجرای هدف مشترک هر دو طیف یعنی ممکن و ناممکن بودن اجرای این هدف و راە کارهایی عملی آن است. البتە اشکال و راە کارهایی در بیانیە ١٧ نفرە برای اجرای رفرانوم در نظر گرفتە شدە کە کم و بیش همان هایی است کە مدتهاست توسط نهادهای مدنی و سیاسی و جنبش های اجتماعی پیش بردە می شود و تازگی ندارند.

آرزوی هر انسان آزادیخواە و مبارز راە آزادی و عدالت اجتماعی است کە بر چیدن بساط استبداد و بی عدالتی با مسالمت جویانە ترین و متمدانە ترین شیوە ها برچیدە شود، با این اوصاف واقعیت موجود متاسفانە در کشورما سر سخت تر و رژیم حاکم وحشیتر از آن است کە تن بە تغییر از طریق انجام رفراندوم بدهد.

رژیمی کە حتی حاضر نشدە بر سر حجاب اجباری و مسائل کوچکتر از آن تن بە رفراندوم بدهد، قطعا حاضر نخواهد شد کل بود و نبود خود را بە رفراندوم بگذارد. از این گذشتە مطابق قوانین موجود اجازە رفراندوم، تعیین موضوع آن و نیجە باید توسط رهبر حکومت گرفتە شود. رژیم با نظارت سازمان ملل هم بە طریق اولا موافقت نخواهد کرد

از سوی دیگر ما با یک حکومت نظامی خشن اعلام نشدە مواجەایم کە در حال سرکوب و اعدام وسیع مخالفین و شکار فعالین سیاسی و مدنی دینفوذ است. این ها خود سیگنال هایی هستند کە نشان می دهند رژیم قصد حتی اصلاحات کوچک را ندارد و در فکر سفت کردن کمبرند استبداد است. فضای جنگی نیز نعمتی است کە اسرائیل و امریکا بە رژیم هدیە کردەاند تا با استفادە از آن مخالفان رژیم را تصفیە کند، در چنین حال و هوایی صحبت کردن از رفراندوم بیشتر بە یک آرزو می ماند تا واقعیت. بهر حال نە در دورە حیات و رهبری خامنەای و نە حتی توسط وارثان آن مگر در آستانە احساس فروپاشی یا قیام مردمی حاضر نخواهند شد اصل بود و نبود رژیم را بە رفراندوم بگذارند.