مجمع سالانه اقتصادی جهان در داوس امسال با چالش‌های بزرگی برای پاسخگویی به سوالات متعدد دنیای نا آرام روبروست. صاحبان ثروت و قدرت سیاسی باردیگر در این منطقه زیبا و تفریحی سويس جمع می‌شوند. در اجلاس ۵ روزه این مجمع بیش از ۲۸۰۰ نفر از ۱۲۰ کشور و ۶۰ رئیس و یا نماینده دولتی شرکت خواهند کرد. موضوع اصلی گردهمایی امسال "بازسازی اعتماد" است. این موضوع باید پاسخی به عدم اعتماد و اطمینان در جوامع و درمیان کشور ها باشد.

گردهمایی داوس درزمانی برگزار می‌شود که جنگ های ویرانگر در نوار عزه و در اکرائین جریان دارد، پیشرفت و همزمان نگرانی ها در زمینه هوش مصنوعی و سرانجام تغییرات اقلیمی در کره زمین توجه ها را بخود جلب کرده است.

در پروتکل دستور کار گردهمایی جنگ در غزه و اکرائین در رأس موضوعات قرار دارند. ظاهرا سیاستمداران و رؤسای جمهور همچون ایمانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه، اورسلا فوندرلاین رئیس کمیسیون اروپا، لی کیانگ نخست وزیر چین، وزیر خارجه آمریکا آنتونی بلیکن، خاویر میلای رئیس جمهور جدید آرژانتین، اسحاق هرزوک رئیس جمهور اسرائیل و نخست وزیر قطر محمد بن عبدالرحمن آل ثانی بعنوان افرادی که قادرند نسبت به پایان تشنج و جنگ در نوارغزه و جلوگیری از گسترش آن یاری رسان باشند نام برده شده است. اما آیا آنها از پس این مهم بر می‌آيند بدون حضور و دخالت بازيگران دیگر؟

در ارتباط جنگ اکرائین زیلنسکی با امیدواری جلب توجه به دریافت کمک های موثر به داوس آمده است. این درحالی است که متحدان اصلی او، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، در حال حاضر با اکراه حاضر به دادن کمک های میلیاردی به او هستند! آیا این نشان از رویکرد جدیدی در جنگ اکرائین و مقدمات آتش بس و صلح است؟

رکود اقتصادی، تورم، بحران بدهی ها در کشور های در حال توسعه و افزایش نرخ بهره که بشدت به مردم جهان ضربه می‌زند، از دیگر چالش های داوس است. بانگ جهانی هشدار داده که تا پایان سال ۲۰۲۴ رشد تولید ناخالص داخلی به کند ترین میزان در ۳۰ سال گذشته خواهد رسید. هرچند بدلیل رشد قوی در ایالات متحده* ترس از رکود جهانی کاهش یافته است، اما با توجه به افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی این روند می‌تواند متوقف شود. کاهش رشد در چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، چشم انداز بسیاری از کشورهای در حال توسعه در آفریقا و آسیا را بد تر کرده است.**

نگاهی دیگر به رکود اقتصادی، تورم و بحران بدهی ها!

اوکسفام یکی از بزگترین سازمان‌های غیرانتفاعی ( ان.جی.یو) برای توسعه و کمک های اضطراری است. این سازمان وظيفه خود را مبارزه با فقر بیش از اندازه (مطلق) میداند، با بیش از ۷۵ سال تجربه و حدود ۳۰۰۰ سازمان شريک در ۸۵ کشور جهان.

اوکسفام در گزارش ۱۵ ژانویه ( اولین روز گردهمایی داوس) و به همین مناسبت، ضمن محکوم کردن افزایش نابرابری اجتماعی‌، گوشزد می‌کند؛ بزودی اولین بیلیونر بوجود خواهد آمد. این درحالی است که تقریبا ۵ میلیارد نفر انسان فقیر تر شده و در مقابل ۵ تن از ثروتمندترین مردان جهان (همگی مرد) از سال ۲۰۲۰ دارایی خود را بیش از ۲ برابر کرده اند. این سازمان اعلام می‌کند؛ شکاف بين فقیر و غنی در سال‌های اخیر به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. در حالیکه میلیارد ها نفر باید امواج شوک همه گیر، تورم و جنگ را تحمل کنند، ثروت میلیاردرها دائما در حال افزایش است. دارایی ۵ مرد ثروتمند جهان: مثلا ایلان ماسک رئیس تسلا و جف بزوس بنیانگذار آمازون، از سال ۲۰۲۰ از ۴۰۵ میلیارد دلار به ۸۶۹ میلیارد دلار یعنی به بیش از ۲ برابر افزایش یافته است. ابر ثروتمندترین ها با وجود بحران‌های جهانی ثروتمند تر ميشوند. در آلمان نیز میلیاردهای آلمانی به جمع آوری ثروت ادامه می‌دهند. دارایی ثروتمندترین آلمانی ها از سال ۲۰۲۰ از ۸۹ میلیارد به حدود ۱۵۵ میلیارد دلار افزایش یافته است. آلمان ۲۳۷ میلیاردر دارد‌ و این تعداد در حال افزایش است. به لطف ترفند های مالیاتی متعدد، ابر ثروتمندان ثروتمندتر می‌شوند.

با توجه به نرخ رشد فعلی ممکن است اولین تریلیونر دلاری در ۱۰ سال آینده وجود داشته باشد، اما فقر جهانی حتی تا ۲۳۰ سال دیگر بطور کامل برطرف نخواهد شد.

نابرابری روز افزون تبعیض جنسیتی و نژادی را افزایش می دهد، دموکراسی را تضعیف می‌کند و بطور قابل توجهی در تبدیل "بحران آب و هوا به یک فاجعه " مؤثر است. ثروت های کلان باید مشمول مالیات شوند، " بگونه‌ای که ابرثروتمندان هم سهم منصفانه خود را در نفع عمومی انجام دهند.

اوکسفام بعنوان یک سازمان مردم نهاد و یک جنبش مدنی به سهم خود تلاش می‌کند تا شرکت گنندگان در اجلاس داوس را متوجه‌ عواقب گسترده و خطرناک افزایش نابرابری اجتماعی کند.

نتیجه

کنفرانس داوس در خوشبینانه ترین حالت می‌تواند زمینه ساز دستیابی به راه حل هایی برای موضوعات ۴ گانه بالا باشد، اما باورکردنی نیست، که بتوان برای جنگ اکرائین بدون حضور روسیه و یا برای جنگ غزه بدون شرکت مستقیم طرف های درگیر درآن، به یک راه حل که متضمن صلح پایدار باشد، رسید. از سوی دیگر، امروز در منازعات بین‌المللی و جهانی، ویا مشکلاتی همچون تغییرات اقلیمی و یا بحران اقتصادی و بدهی های کشور های در حال توسعه، نمی‌توان بدون مشارکت همه قطب ها و کشورهای ذی نفوذ، از جمله بریکس، انتظار دستیابی به راه حل های کارساز و عملی داشت. بشریت و مقدمتا بشریت ترقیخواه باید چشم خود را بروی مشکلات جهانی باز کند و بزرگوارانه در جستجوی راه حل باشد. از این منظر همبستگی جهانی معنا میبابد.

…………………….

* در ایالات متحده، تقریباً نیمی از جمعیت قادر به پرداخت هزینه های مراقبت های بهداشتی نیستند. در بریتانیا، 4.3 میلیون کودک در فقر زندگی می کنند. در اتحادیه اروپا 90 میلیون نفر با ناامنی اقتصادی مواجه هستند. این الگوهای محرومیت با نابرابری های وحشیانه نژادی و جنسیتی همراه هستند.

** چندین میلیارد نفر از دسترسی به کالاها و خدمات اساسی محروم هستند. بیش از 40 درصد از جمعیت انسانی توانایی خرید غذای مغذی را ندارند. 50 درصد از امکانات بهداشتی مدیریت شده ایمن برخوردار نیستند. 70 درصد از مراقبت های بهداشتی لازم برخوردار نیستند

۱۶ ژانویه ۲۰۲۴ مهدی ابراهیم زاده