2. حمایت اجتماعی به عنوان پاسخ سیاستگزارانه به کار کودک: شواهد چه می گویند؟
5. برنامه های اشتغال عمومی
یافته های کلیدی

• مطالعات انجام یافته نشان می‌دهند که برنامه‌های اشتغال عمومی تأثیرات متفاوتی بر مشارکت کودکان در بازار کار دارد.
• برنامه‌های اشتغال عمومی قطعاً خطراتی را از نظر کار کودکان به همراه دارد، زیرا کودکان بزرگتر احتمالاً مشارکت خود را در فعالیتهای تولیدی افزایش می‌دهند تا جای بزرگسالانی را پر کنند که در این برنامه ها شرکت جسته اند.
• تأثیرات گفته شده بر حسب جنسیت کودکان متفاوت اند: دختران غالباً در کارهای خانه جایگزین مادران خود می شوند و پسرها مانند مردان بزرگسال بیشتر در خارج از خانه کار می کنند.
• افزایش میزان و انتظام پرداختها بابت مشاغل عمومی می توانند از اثرات مخرب احتمالی بر کار کودکان جلوگیری کنند.
• این بررسی هیچ مطالعه ای را ناظر بر ارزیابی تأثیر برنامه های اشتغال عمومی بر کار خطرناک شناسایی نکرد.

برنامه‌های اشتغال عمومی یک منبع شغلی برای بزرگسالان خانواده‌های فقیر یا کسانی که گرفتار ناامنی معیشت مزمن اند، به ویژه در فصول با ظرفیت پائین کار فراهم می کنند، بنابراین تصور این است که این برنامه ها نیاز خانوار برای کار کودک را به عنوان یک منبع درآمد جایگزین کاهش می‌دهند. برنامه های اشتغال عمومی همچنین می توانند به ایجاد زیرساختهای عمومی و گسترش خدمات اساسی از جمله خدمات بهداشتی و آموزشی کمک کنند و این امکانات به نوبۀ خود می توانند موجب کاهش بیشتر کار کودکان گردند. با این حال، چنین برنامه‌هایی ممکن است مشارکت کودکان را در فعالیتهای مولد برای خانواده افزایش دهند، زیرا آنها برای جبران کار قبلی بزرگسالانی که اکنون در برنامۀ اشتغال عمومی شرکت دارند، به کار در خانه یا بیرون از آن روی می آورند. شواهد همچنین نشان می دهند که در برخی از موارد، کودکان نیز مستقیماً در این برنامه ها شرکت می جویند.

برنامه‌های اشتغال عمومی می‌توانند عناصر کلیدی در سیستمهای حمایت اجتماعی باشند. این برنامه ها در قالب سیاستهای فعال ناظر بر بازار کار در پیشرفته ترین سیستمها در سراسر جهان رایج اند. در کشورهای با درآمد کم و متوسط، برنامه هایی مانند طرح تضمین اشتغال روستایی ملی مهاتما گاندی در هند، برنامه شبکه تأمین کار در اتیوپی و برنامه های گستردۀ تأمین اشتغال در آفریقای جنوبی برای مدت طولانی اجرا شده و به طرح های شاخص در کشورهای نامبرده تبدیل شده اند. با این حال، علیرغم این که برنامۀ اشتغال عمومی جزء مهمی از سیستم حمایت اجتماعی است، مطالعات در بارۀ تأثیرات این برنامه ها بر کار کودکان نسبتاً محدود است و غالباً محدود به مطالعۀ این تأثیرات در برنامه های نامبرده در هند و اتیوپی اند. 

این بررسی علاوه بر شواهد قبلی ناظر بر اثرات متفاوت برنامه های اشتغال عمومی در کاهش کار کودکان بر حسب جنسیت، که حاکی از اثرات مثبت آنها در وضع دختران اند، 10 مطالعه انجام یافته در آرژانتین، اتیوپی، هند و سیرالئون را پوشش می دهد. این مطالعات نیز حاکی از تأثیر متفاوت برنامه های اشتغال عمومی بر کار کودکان اند:  چهار مطالعه اثرات مثبتی را نشان می‌دهند، چهار مطالعه اثرات نامطلوب را گزارش می‌کنند، یک مطالعه اثرات مختلط را گزارش می‌کند و یک مطالعه حاکی از بی تأثیری است. به طور خلاصه:

• سه مطالعه در مورد برنامه شبکه تأمین کار در اتیوپی نشان دادند که مشارکت کودکان در بازار کار، به ویژه برای کودکان بزرگتر کاهش یافته است. الگوی مشابهی برای برنامه آرژانتینی اشتغال عمومی، موسوم به نان آور خانواده، یافته شده است. اما مطالعه دیگری در بارۀ برنامۀ اتیوپی نتایج متفاوتی را گزارش کرده است. این تفاوت با تغییرات ایجاد شده در شاخصهای مورد استفاده در این مطالعه قابل توضیح است.
• سه مطالعه در بارۀ طرح تضمین اشتغال روستایی ملی مهاتما گاندی در هند، همگی حاکی از افزایش کار کودکان در بازار کار اند. یافته های این مطالعات جاکی از آن اند که در میان کودکان، دختران بیشتر در کارهای خانه جایگزین مادران خود می‌شوند، در حالی که پسران بیشتر در خارج از خانه به کار دستمزدی روی می آورند.
•  مطالعۀ انجام شده در بارۀ پروژه حمایت از اشتغال جوانان در سیرالئون نشان می دهد که این برنامه تأثیری در میزان شرکت کودکان در فعالیتهای با دستمزد نداشته است، اما غیبت کودکان از مدرسه را افزایش داده است. این کیفیت می تواند ناشی از ناشی از تشدید کار کودکان در کارهای خانگی باشد.

به عنوان تجربه ای برای اجرای برنامه‌های آتی، شواهد نشان می‌دهند که زمان‌بندی برنامه های اشتغال عمومی، میزان دستمزد و نظم پرداختها فاکتورهای اصلی تعیین کنندۀ تأثیر این برنامه ‌ها بر کار کودکان اند. مثلاً هنگامی که یک برنامۀ اشتغال عمومی در فصل اوج کشاورزی جریان دارد، کودکان بسیاری کار مزرعه بزرگسالان را، هم در داخل و هم در خارج از خانه به عهده می گیرند. به علاوه دستمزدهای بیشتر و منظمتر می‌توانند تأثیرات برنامه را از جمله به صورت کاهش شیوع کار کودک و افزایش حضور در مدرسه و تعداد سالهای تحصیل بهبود بخشند.